معرفی کتاب
کتاب «آموزش مهارت های تفکر خلاق» یک راهنمای عملی برای مربیان، والدین، و معلمان است که میخواهند توانایی های ذهنی و خلاقیت کودکان و نوجوانان را تقویت کنند. نویسنده با زبانی ساده و با استفاده از تمرین ها، بازی ها و مثال های واقعی، نشان می دهد که چگونه می توان خلاقیت را آموزش دادنی و پرورش دادنی کرد.
در این کتاب، تفکر خلاق به عنوان یک مهارت یادگرفتنی معرفی می شود که می تواند در موقعیت های گوناگون زندگی فردی، تحصیلی و اجتماعی به کار بیاید. جان ادر با تکیه بر تجربه سالها آموزش و طراحی کارگاه های آموزشی، به خواننده کمک می کند تا فضای یادگیری را برای بروز ایده ها و شهود های خلاقانه آماده کند.
ویژگیهای کتاب
کتاب آموزش مهارت های تفکر خلاق کتابی کاربردی و قابل اجرا در کلاس و خانه است. این کتاب مناسب تمام گروههای سنی اعم از کودک و نوجوان است و شما را با ماهیت، ضرورت و چگونگی پرورش مهارت تفکر خلاق آشنا می کند. این اثر سرشار از تمرین ها، بازی ها و تکنیک های عملی و قابل استفاده برای مربیان مهارت زندگی و تفکر است. تمرین ها و فعالیت های کتاب سبب تقویت چند وجهی ذهن یعنی تجسم، تحلیل، ترکیب، ایده پردازی و حل مسئله خواهد شد. یکی دیگر از ویژگی های این کتاب تأکید بر نگرش مثبت به اشتباه و آزمون و خطاست.
محورهای اصلی کتاب
۱. شناخت تفکر خلاق و تفاوت آن با تفکر انتقادی
نویسنده ابتدا توضیح می دهد که تفکر خلاق با تولید ایده های جدید و نگاهی نو به مسائل همراه است، درحالیکه تفکر انتقادی به بررسی و تحلیل منطقی آن ایده ها می پردازد. هر دو مهم اند، اما تفکر خلاق نقطه شروع ماجراست.
۲. موانع تفکر خلاق و نحوه عبور از آنها
این بخش نشان می دهد که چه چیزهایی خلاقیت را در ذهن کودک و نوجوان خاموش می کند؛ مثل ترس از اشتباه، تمسخر دیگران، سختگیری والدین، یا محیط آموزشی خشک.
۳. بازی ها و تمرین های فعال برای پرورش خلاقیت
در این بخش، ده ها تمرین ساده، گروهی یا فردی ارائه شده است؛ مانند بازی های کلمه سازی، بازآفرینی اشیاء، داستان سازی با تصاویر، حل معماهای خلاقانه، و...
۴. نقش سوال پرسیدن و کنجکاوی در تقویت خلاقیت
کتاب نشان می دهد که آموزش خلاقیت، یعنی آموزش سوال پرسیدن. کودکان و نوجوانان اگر بتوانند سوال های عجیب، باز و متنوع بپرسند، بهتر می توانند ایدههای نو خلق کنند.
۵. طراحی فضای یادگیری خلاقانه
در این فصل، به نقش فضا و نحوه تعامل معلم یا مربی با کودک پرداخته می شود. ایجاد فضای بازی، آزادی اندیشه، مشارکت در تصمیمگیری و حتی چیدمان فیزیکی فضا می تواند خلاقیت را تسهیل یا محدود کند.
۶. کاربد خلاقیت در حل مسئله های واقعی زندگی
تفکر خلاق فقط برای هنر نیست؛ کتاب نشان می دهد چطور این نوع فکر کردن می تواند به حل مسائل روزمره، روابط اجتماعی، و حتی تصمیمگیری کمک کند.
درباره نویسنده
جان اِدِر نویسنده و مربی باتجربه ای است که سال ها در حوزه آموزش تفکر، رشد شخصی و مهارت های زندگی فعالیت داشته. او از جمله افرادی است که تلاش کرده مهارت های ذهنی را از حوزه تئوری خارج کرده و به دنیای آموزش های عملی وارد کند. آثارش اغلب بر یادگیری فعال، بازی محور و مشارکتی تمرکز دارند.
این کتاب به چه کسانی پیشنهاد میشود؟
این کتاب را به مربیان مهارت های زندگی، تفکر و خلاقیت، معلمان و اولیای علاقه مند به پرورش ذهن خلاق در کودک، روان شناسان کودک و نوجوان و مربیان مهد و مدارس ابتدایی و راهنمایی پیشنهاد می کنیم. همچنین مطالعه این کتاب برای والدینی که می خواهند با فرزندانشان فعالیت خلاقانه انجام دهند، نوجوانانی که به دنبال افزایش توان حل مسئله و ایده پردازی هستند و علاقمندان به حوزه علوم تربیتی موثر خواهد بود.
برشی از کتاب
در ادامه پاراگرافی از کتاب را جهت آشنایی بیشتر شما با فضای کتاب قرار می دهیم:
«در جریان تصمیم گیری، یک رویکرد سنتی پنج مرحله ای وجود دارد که برای شما فوق العاده مفید است. البته این سخن بدان معنا نیست که شما باید کورکورانه در همه موقعیت ها از آن پیروی کنید. این روش نتیجه طبیعی تفکر است و در نتیجه فاقد چهارچوب مدون رسمی ای است که شما مایلید آن را طی کنید.
امتیاز تصمیم آگاهانه این است که از اشتباهی پیش آید یا کاری بدون شناخت يا نیت انجام شود به سرعت می توان از آن آگاهی پیدا کرد. این پنج مرحله را می توان مثل پنج نت موسیقی در نظر گرفت. این نتها باید در توالی های خاصی نواخته شوند اما ذهن به طور پیوسته در حال حرکت است. نتها را می توان در توالی های متفاوت و آکوردهای ذهنی ترکیب کرد. هر چند تفکر یک فرآیند صد در صد دقیق و شخصی نیست: اما باید نظمی داشته باشد.
به یاد داشته باشید که ما در اين جا فقط در مورد تصمیمات بزرگ صحبت نمی کنیم؛ زیرا اداره زندگی و کسب و کار چیزی بیشتر از یک تصمیم سرنوشت ساز است. در واقع، هیچ تصمیمی، هر چقدر هم بزرگ باشد. از بخش کوچکی از کل نتیجه، بزرگ تر نیست. بله. برخی از تصمیمات بسیار بزرگتر از دیگران هستند. البته تعداد بسیار زیادی از تصمیمات کوچک نتیجه ای انباشتی دارند. وقتی به گذشته نگاه می کنیم معمولا می توانیم چند تصمیم محوری را شناسایی کنیم اما این جریان تصمیمات کوچکتر در طول زمان است که با مهارت فرد اتخاذ و اجرا شده و بیش ترین نتیجه را داده است.»
توضیحات تکمیلی
کتاب آموزش مهارت های تفکر خلاق نوشته جان ادر و ترجمه ابوذر کرمی است. این کتاب را در سال ۱۳۹۴ انتشارات سایه سخن در حدود ۱۰۰ صفحه به چاپ رسانده است. هم اکنون نسخه چاپی و الکترونیکی این اثر در دسترس علاقمندان است.
