چند وقتیست در ایران، روز ولادت حضرت فاطمه معصومه....
مجرد دختی به نام معصومه
چند وقتیست در ایران، روز ولادت حضرت فاطمه معصومه، روز دختر (بانوان مجرد) نامگذاری شده و علت این امر، ازدواج نکردن این بانوست.
البته باید دقت داشت فاطمه ی معصومه، مجرد دختی بوده که ازدواج نکردنش، مانع ادامه ی زندگیش نشد.
دختران زیادی در ایران متولد دهه ی 50 و 60 هنوز مجردند و این تجرد و ناآگاهی خانواده ها، نوعا باعث عدم زندگی و شادابی آنها شده و سرخوردگی و افسردگی را برای ایشان به ارمغان آورده است.
برخی خانواده ها، حتی اگر دختر آنها تحصیلات و مهارت عالیه، شغل و درآمد کافی داشته باشد، بازهم او را کامل نمی بینند و ازدواج نکردنشان را مانند چوبی، دائم بر سرشان می کوبند!
چه کسی گفته است که همه باید ازدواج کنند؟ چرا اگر کسی ازدواج نکرد، بُعدهای دیگر زندگیش را نمی بینیم؟
در دورانی قرار داریم که مسائل مالی و تورم اقتصادی، مانع بزرگی بر سر راه ازدواج جوانان است، از طرف دیگر، مسائل اعتقادی و پایبندی به واجبات دینی، باعث بروز اختلاف بین دختران و پسران برای ازدواج است.
کارشناسان بر این باورند، اگر انسان ازدواج نکند، هزاران بار بهتر از این است که یک ازدواج نامناسب و منتهی به پشیمانی داشته باشد.
اجبار در ازدواج، کودک همسری، انتخاب ناآگاهانه، عدم بلوغ فکری، ازدواج به دلایل فرعی مانند ثروت، کسب موقعیت، مهاجرت و … همه می تواند به غیر از یک عمر پشیمانی و پریشانی، هم برای خود و هم برای اطرافیان، فرزندانی با انواع بیماری های روانی را به دنبال داشته باشد. یعنی یک نسل معیوب!
با این که ازدواج سنت پیامبر اسلام است، اما ازدواج نکردن حضرت معصومه، این نکته را به ما یادآوری می کند که دختران در صورت عدم وجود فرد مناسب، می توانند ازدواج نکنند.
علت عدم ازدواج حضرت معصومه
حضرت معصومه در زمانه ای می زیستند که مشغولیت زنان به کسب مهارت و تحصیل و شغل، آنها را از ازدواج باز نمی داشت و نوعا زنان در ازدواج و فرندآوری، معنا پیدا می کردند. در آن زمان، تنها آینده ای که برای یک دختر می شد متصور شد، ازدواج بود، اما با این حال، ایشان مجرد ماندند.
دلایل مختلفی برای عدم ازدواج ایشان بیان می دارند، اولین آن، خفقان حاکم بر جامعه بود تا جایی که کسی جرات نزدیک شدن به این خاندان را نداشت، نوعی بایکوت سیاسی، شبیه آنچه در شعب ابیطالب در زمان پیامبر گذشت. 1
همانطور که می دانید، پدر ایشان حضرت کاظم علیه السلام، سال ها در زندان بودند و برادرشان امام رضا، از مدینه به خراسان تبعید شدند. علویان مبغوض عباسیان بودند و مسلما کسی دوست نداشت به واسطه ی یک ازدواج، وارد لیست سیاه حاکمیت شود.
دلیل دوم، عدم وجود هم کفو بود، یعنی مردی که لیاقت همسری با ایشان را داشته باشد، حضرت معصومه، بانویی عادی از مردم کوچه و بازار نبودند که هر شخصی به خودش اجازه ی خواستگاری از ایشان را بدهد، او در خانواده ی وحی بزرگ شده بود و بنا بر آنچه به ما رسیده، بسیار اهل علم و دانش و فضیلت بودند، پس هر کس و ناکسی، لیاقت همسری ایشان را نداشتند.
این نکته هم قابل تامل است که در اصول کافی آمده: حضرت امام موسی بن جعفر امر شوهر کردن و شوهر دادن دخترانش را به پسرش حضرت امام رضا واگذار کرد و فرمود : اگر علی خواست آنان را شوهر می دهد و اگر نخواست شوهر نمی دهد. و جز پسرم علی، هیچ کس حق ندارد دخترانم را شوهر بدهد. نه برادران دیگرشان، نه عموهایشان و نه سلطان وقت، هیچکدام حق ندارند در امر ازدواج دخترانم دخالت کنند. 2
به هر صورت و به هر دلیل، حضرت فاطمه معصومه ازدواج نکردند و همین موضوع می تواند مانند دیگر ابعاد خانواده ی رسالت، برای ما الگو باشد.
کمی درنگ
در همین عصری که انواع وسایل ارتباطی وجود دارد و هر لحظه می توان با افراد تماس برقرار کرد، سفر کردن دختر مجرد، برای بسیاری از خانواده ها، به خصوص مذهبی ها، خط قرمز است.
اما هزار و اندی سال پیش، مجرد دخت ما، حضرت معصومه، بار سفر بست و به کشوری غریب پا نهاد.
نکته ی جالبی که در مسیر سفر ایشان وجود دارد، نوعی مبارزه ی سیاسی با حاکم وقت را می رساند.
مسیرهایی که حضرت معصومه سلام الله علیها جهت سفر انتخاب کردند، آن مسیرهایی بود که امام رضا علیه السلام از آنها منع شده بودند.
مامون، مسیر حرکت امام رضا را جوری طراحی کرده بود تا از مناطق شیعه نشین دور باشد و حضرت معصومه مسیر حرکتشان را دقیقا مناطق شیعه نشین انتخاب کردند، مانند شهر قم که مرکز تجمع مخالفان دولت عباسی بود و این یعنی دختری مجرد، به مبارزه با دستگاه ظلمی پرداخت که تصور می کرد امامشان را از مردم دور ساخته! 3
مامون از شورش شیعیان می ترسید، از بیان معارف و حقایق دینی توسط خانواده ی رسالت واهمه داشت و تلاش می کرد که امام رضا را از مردم دور نگه دارد، اما این بانو، با درایت و انتخاب آگاهانه، سفر تبلیغی خود را آغاز کرد تا ادامه دهنده ی راه خانواده اش باشد.
حضرت معصومه، نمونه ی بارز یک زن مسلمان است که ازدواج نکرد، اما زندگی کرد، اتفاقا زندگی پر باری هم داشتند!
فرهنگمان را ارتقا دهیم و بیاموزیم ازدواج نکردن، نباید مانعی بر سر راه زندگی باشد.
زینب عشقی
منابع:
1 زندگانی کریمه اهلبیت ، مهدی پور، نشر حاذق، 1380 ، چاپ اول، ص 150
2 اصول کافی ، عربی، چاپ آخوندی ، ج اول ، ص 316، حدیث 15
3 پاک، محمدرضا، قم در دو قرن نخست هجری، فصلنامه تخصصی تاریخ اسلام، تابستان، 82، مؤسسه باقرالعلوم، شماره 14، ص 35.