سخنرانی نیمه شعبان در مشهد آفتاب
بسم الله الرحمن الرحیم
صلی الله علیک یا خلیفه الله
”اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها بعدد ما احاط به علمک، والعن اعدائهم اجمعین بعدد ما احاط به علمک، اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل، برحمتک یا ارحم الراحمین.
اللهم کن لولیک الحجه ابن الحسن صلواتک علیه و علی آبائه فی هذه الساعه و فی کل ساعه ولیا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و عینا حتی تسکنه ارضک طوعا و تمتعه فیها طویلا برحمتک یا ارحم الراحمین.
اللهم بحق روح مولا علی بن ابیطالب امیرالمومنین علیه السلام الذی ما اشرک بک طرفه عیناً ابدا ان تعجل فرج ولیک القائم المهدی «صلوات الله علیه».“
با تبریک این ایام که ایام ولادت حضرت ولی عصر «علیه السلام» می باشد، اولا خدمت وجود مقدس رسول الله «صلی الله علیه و آله» ثانیا وجود مقدس امیرالمومنین و ذات مقدس حضرت زهرا «سلام الله علیها» و عرض تبریک بر همه انبیاء و اولیاء و ملائکه مقربین و شیعیان و محبین آن حضرت.
در این مقال بنا داریم راجع به شاهد بودن خدای متعال، رسول خدا و ائمه اطهار «علیهم السلام» خصوصا وجود مقدس حضرت ولی عصر «علیه السلام» صحبتی داشته باشیم، چرا که توجه به این حقیقت، انسان را دائما متوجه و متذکر به ساحت مقدس حضرت می نماید. امام عصر«علیه السلام» همواره شاهد و ناظر بر ما و اعمال ما می باشد. ”السلام علیک یا عین الله فی خلقه“ سلام بر چشم خدا در میان آفریدگانش. (بحارالانوار، جلد 102)
شاهد و شهید یعنی چه؟
شهادت کسی را در امری قبول می کنند که حتما دو شرط در او باشد: یکی اینکه حضور داشته باشد، دیگر اینکه دیده باشد. ”والله علی کل شیء شهید“
در تفسیر مناهج البیان شهید به معنای حاضر و بینا گفته شده است. اینکه انسان اعتقاد به خدای متعال داشته باشد ولی او را حاضر و بینا بر اعمال خود نداند. هیچ خوف و رجایی برای انسان حاصل نمی کند. اما اگر انسان خدای متعال را شهید بداند، اثر مستقیم بر اعمال و کردار انسان دارد. ” هو معکم اینما کنتم“ او با شماست هر جا که باشید. در دعای شب عرفه می گوییم، ”اللهم یا شاهد کل نجوی … یا عالم کل خفیه“.
در قرآن کریم مقام شهید اولا متعلق به خود خدای متعال است. ” الذی له ملک السموات و الارض و الله علی کل شیء شهید“ (بروج/آیه9)
این شاهد، حاضر و بینا بودن خدای متعال در جای جای قرآن کریم به چشم می خورد. در کنار خالقیت، ربوبیت، رازقیت و … شهید بودن خدای متعال بر همه جهانیان مطرح شده است. اگر انسان در عالم نفس خود متذکر به حقیقت شاهد بودن خدای متعال باشد، گناهان و معاصی او کم می شود. خدایی را که وجدان می کنیم باید حضورش تاثیر در زندگی ما داشته باشد. اگر بنا باشد که این خدا یک طرف باشد و ما هم یک طرف دیگر، پس اثبات شدن یا نشدن او برای ما چه فایده ای دارد. خدای متعال آن حقیقت سبحان و صمدی است که همه جا حضور دارد.
در آیه دیگری از قرآن کریم خدای متعال خطاب به وجود مبارک رسول الله «صلی الله علیه و آله» می فرماید: ”یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا“، ای پیامبر بدرستیکه این حقیقتی است که ما فرستادیم تو را در حالی که شاهد و مبشر و نذیر هستی. (احزاب/آیه45)
در این رسالتی که برای رسول الله «صلی الله علیه و آله» ترسیم شده، اول از همه شاهد بودن رسول الله مطرح شده و این نکته بسیار مهم است که آن مقام شاهد را خدای متعال به همراه رسالت به وجود مقدس رسول الله «صلی الله علیه و آله» متعلق کرده است. پس پیامبر «صلوات الله علیه و آله» شاهد بر ما، حاضر و بینا بر ما و اعمال ما هستند. رسول الله آن پیغمبری نیست که 1400 سال پیش مبعوث شد، بعد هم بعد در 63 سال از دنیا رفت. رسول الله حقیقتی حی و حاضر است که به امر خدای متعال بر او به عنوان شخص حاضر سلام باید داد. در نماز می گوییم: ”السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته“ رسول الله به نص کلام خدای متعال اولی به مومنین هستند: ”النبی اولی بالمومنین من انفسهم“ یعنی شهود و حضور رسول الله در مومنین و تصرف او در ایشان بیش از حضور و تصرف آنان در خود آنهاست. (احزاب/آیه 6)
” و ما تکون فی شان و ما تتلوا منه من قرآن و لا تعملون من عمل الا کنا علیکم شهودا“. ای رسول در هیچ حال نباشی و هیچ آیه از قرآن تلاوت نکنی و به هیچ عملی تو و امتت وارد نشوید مگر آنکه همان لحظه شما را مشاهده می کنیم. (یونس/آیه61)
”و یشهد الله علی ما فی قلبه و هو الد الخصام“ (بقره/آیه204)
”مله ابیکم ابراهیم هو سماکم المسلمین من قبل و فی هذا لیکون الرسول شهیدا علیکم و تکونوا شهداء علی الناس“ (حج/آیه78)
این آیه مربوط است به شاهد بودن ائمه اطهار «علیهم السلام» بر مردم و مقام مقدس پیامبر «صلوات الله علیه و آله» شاهد بر ایشانند. در عصر و زمان ما وجود مقدس امام زمان «علیه السلام» خلیفه الله هستند، خلیفه رسول خدا هستند. در این زمان ایشان شاهد و مبشر و نذیر هستند. در زیارت جامعه کبیره آمده است: ”انتم الصراط الاقوم و شهداء دارالفناء و شفعاء دارالبقاء“.
در مفاتیح الجنان در باب دعا برای امام عصر «علیه السلام» از حضرت رضا «علیه السلام» فرموده اند: ”اللهم ادفع عن ولیک و خلیفتک و حجتک علی خلقک و لسانک المعبر عنک الناطق بحکمتک و عینک الناظره باذنک و شاهدک علی عبادک الجحجاح المجاهد العائذ بک“ : خدایا دفاع کن از ولیت و خلیفه ات و حجتت بر خلقت و زبان گویا که از تو سخن کند به حکمت تو و دیده بینایت به اذن تو و گواهت و شاهدت بر بندگان سرور بزرگ مجاهد.
حضرت ولی عصر«علیه السلام» شاهد بر ما هستند. اینکه دوشنبه و پنجشنبه نامه اعمال ما به حضور حضرت می رسد، شاید به این معنا باشد که در این دو روز حضور ایشان شدیدتر است. در عین حال نامه اعمال ما در خود ما لحاظ است و در واقع این شاهد و ناظر و حاضر بودن حضرت بر ما می باشد، الا اینکه ما معرفت به آن نداریم. به طور مثال ما اگر خودمان تنها در زندگی عمل کنیم به هیچ وجه اعمال خود را کنترل نمی کنیم. مواظبت نمی کنیم. اما اگر مهمانی در خانه داشته باشیم که این مهمان شخص بزرگوار و با شخصیتی باشد و اعمال ما را زیر نظر داشته باشد به شدت رفتارمان را کنترل می کنیم و به میزانی که معرفت و شناخت نسبت به آن شخص داشته باشیم و قدر و منزلت او را بدانیم سنجیده تر عمل می کنیم. پس بی توجهی های ما، معصیت های ما، عبادات بی روح ما همه و همه ناشی از عدم معرفت است. عدم معرفت به ساحت مقدس ولی خدا، رسول الله و مهمتر از همه خدای متعال!
امام باقر «علیه السلام» می فرماید: کسی که بمیرد و از امام معصوم برحقی که خدا او را برای هدایت خلق برگزیده پیروی نکند به مرگ جاهلیت، شرک و بت پرستی مرده است. و عذر مردم در نشناختن امامشان پذیرفته نیست. (کمال الدین صدوق/412)
همان طوری که در حدیث امام باقر «علیه السلام» آمده است شناخت امام وظیفه ای است بر گردن ما که خدای متعال هیچ عذری را در نداشتن معرفت امام نمی پذیرد. معرفت صنع خداست. اما زمینه فراهم کردن برای پذیرش معرفت از طرف ماست. و داشتن این معرفت رابطه مستقیم با حفظ دین دارد. اگر نباشد گمراه می شویم.
اساسی ترین روشهای وجدان ساحت مقدس امام زمان «علیه السلام» زندگی کردن در منظر و مشهد ایشان است. این است که ما خودمان را در مشهد ایشان بدانیم. ایشان را در یکی از شئونات خودشان در عالم خلقت که شاهد بودن است آگاهانه قبول کنیم و متذکرش باشیم و همیشه در مشهد ایشان زندگی کنیم. مخصوصا روز دوشنبه و پنجشنبه این شهود مضاعف است به دلیل اینکه وقتی انسان عملی را انجام می دهد که خلقت خدای متعال و سنن عالم تکوین هم در همان موقع انسان موافقت با آنها دارد. طبیعتا عمل راحت تر و عمیق تر و دقیق تر انجام می شود. مثلا می گویند دعا باید با حضور قلب باشد. این حضور قلب در مساجد، مشاهد مشرفه و حرمهای مطهر راحت تر دست می دهد. یعنی فعلی که انسان انجام می دهد با حال و هوای آن مکان موافقت دارد. پس فعل راحت تر و عمیق تر و دقیق تر انجام می شود.
حالا نامه اعمال ما هر دوشنبه و پنجشنبه به محضر امام زمان «علیه السلام» عرضه می شود. آنچه که در خلقت خدای متعال است در مشهد ایشان است چون امام زمان «علیه السلام» شاهد بر مخلوقات خدای متعال هستند. در دوشنبه و پنجشنبه یک نظر اضافی علاوه بر آن نظر عمومی همیشگی دائمی از طرف حضرت متوجه انسان می شود.
زندگی کردن در مشهد امام زمان «علیه السلام» یعنی شما آن حضرت را نمی بینید، ولی ایشان شما را می بینند. خدا و امام زمان با ما هستند ولی ما با آنها نیستیم. با این کار ما هم با آنها می شویم. ایشان شاهد بر ما هست ولی ما خود را در مشهد آن حضرت نمی دانیم. ما با اراده و اختیاری که خدای متعال برایمان قرار داده است می توانیم خود را با خدا و ولی خدا همسو کنیم.
انسان خالق و مالک عالم نفس خودش است. مالک الملک است. هر کار بخواهد می تواند بکند. الا اینکه فوق این مالک، خدای املکی هم وجود دارد. اگر این ملک با آن املک خود را همسو کند هم دنیایش آباد می شود و هم آخرتش. شنا کردن در جهت جریان آب است. در روزهای دوشنبه و پنجشنبه جریان آب شدیدتر است و اگر بناست انسان در جهت جریان آب شنا کند، سریعتر و راحت تر می رود.
به این ترتیب کم کم زندگی در مشهد امام زمان «علیه السلام» وارد زندگی می شود. سر سفره که می نشیند در مشهد آن حضرت می نشیند. حرف می زند در مشهد او حرف می زند. نماز می خواند نمازش امام زمان دارد و خلاصه این مداومت باعث می شود که دیگر انسان امام زمان دارد. یعنی زندگی آدم با ولی خدا تنظیم می شود. در زیارت آل یاسین می گوییم: ” السلام علیک یا میثاق الله الذی اخذه و وکده“ خدا در رابطه با حضرت ولی عصر «علیهم السلام» از ما پیمان گرفته. اما اگر ما خود را در مشهد آن حضرت ندانیم در واقع من با خودم زندگی می کنم و زندگی من ربطی و ارتباطی با ولی خدا ندارد.
”قال الامام السجاد «علیه السلام» : یا ابا خالد ان اهل زمان غیبته القائلین بامامته و المنتظرین لظهوره، افضل من اهل کل زمان، لان الله تبارک و تعالی اعطاهم من العقول و الافهام و المعرفه فصارت به الغیبه عندهم بمنزله المشاهده …“ ای ابا خالد: همانا اهل زمان غیبت او (حضرت مهدی «علیه السلام») که اعتقاد به امامتش دارند و در انتظار ظهورش هستند، از مردم همه زمانها بهترند. زیرا خدای تبارک و تعالی چنان عقل و فهم و معرفتی به آنها عنایت فرموده که غیبت برای آنها به منزله دیدن حضوری شده است. (کمال الدین/باب31)
”قال الامام الباقر «علیه السلام» : لان تروا انه لیس لنا معکم اعین ناظره و اسماع سامعه لبئس ما رایتم. اله ما یخفی علینا شیء من اعماکم. فاحضرونا جمیعا و عوذوا انفسکم الخیر و کونو من اهله، تعرفوا به فانی بهذا امر ولدی و شیعتی“ اگر چنین فکر کنید که ما نسبت به شما دیدگانی بینا و گوشهایی شنوا نداریم بد تصور کرده اید. قسم به خدا هیچ یک از اعمال شما بر ما مخفی نیست. پس همگی ما را حاضر بدانید و خود را به کارهای خوب عادت دهید و از اهل خیر باشید تا به آن شناخته شوید که من، فرزندان و شیعیان خود را به این امر سفارش می کنم. (خرائج قطب راوندی)
امام صادق «علیه السلام» می فرمایند: آن جوان پیش از آنکه قیام کند غیبتی دارد… ولی خدای عزوجل دوست دارد که شیعه را امتحان نماید. پس در آن هنگام (زمان غیبت) اهل باطل به تردید می افتند. اگر این زمان را درک کردی، این دعا را بخوان: ”اللهم عرفنی نفسک، فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک ،اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک، اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی“. (اصول کافی/ کتاب الحجه)
خدایا سینه های ما را پر از معرفت و محبت امام زمان «علیه السلام» بفرما.
خدایا به حق بی بی دو عالم حضرت زهرا «سلام الله علیها» امر فرج امام عصر «علیه السلام» اصلاح بفرما.
قلب نازنین آن حضرت را از ما راضی و خشنود بگردان.