زندگی امام سجاد علیه السلام در دوران پس از کربلا رنگ و بوی...
زندگی امام سجاد علیه السلام در دوران پس از کربلا رنگ و بوی عاشورایی دارد، در مطلب آخرین برگ از زندگی امام سجاد، به بررسی اجمالی از صحیفه ی سجادیه و سپس وصایای حضرت سجاد می پردازیم و نحوه ی شهادت ایشان را بازگو می کنیم.
صحیفه سجادیه
صحیفه مقدسه سجادیه یک گوهر گرانبهایی است که در عالم تصنیفات بی نظیر و پر ارزش است که نمی توان برای آن نظیری یافت.
انشا و املای صحیفه با توجه به دو قوه شنوایی و بینایی ارتباط کامل یافته که معانی رقیعه را در قالب الفاظ از طریق چشم و گوش در می یابند و آثار رحمت الهی را از این راه حس می کنند و بدین جهت نام آن را ام الکتاب تالی تلو (سایه به سایه) قرآن شناخته و گفته ” هام اقرووا کتابیه ”.
یک دسته صحیفه را زبور آل محمد صلی الله علیه و آله گفته اند. زیرا سیر تکمیلی کمال را که امام سجاد علیه السلام آموخته است در ادعیه و اذکار می توان حس کرد و مراحل تکامل توحید را که امام علیه السلام موظف به تعلیم بوده می توان یافت .
صحیفه سجادیه پنجمین کتاب مقدس اسلامی است .1. قرآن مجید 2. احادیث قدسی 3. نهج البلاغه 4. صحیفه فاطمیه 5. صحیفه سجادیه
دعای مکارم الاخلاق یکی از دعاهای معروف صحیفه سجادیه است، این دعا از سی قسمت تشکیل شده که هر قسمت با درود بر محمد و آل محمد شروع شده و با در خواست هایی که هر کدام حول یک اخلاق پسندیده است، دنبال می شود.
به قسمتی از این دعا توجه کنید:
بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست، و ایمانم را به درجه کاملترین ایمان رسان،و بندگیم را به آلودگى خودپسندى تباه مکن، …و خیر و نیکى را براى تمام مردم به دست من جارى ساز، …و آن را از کدورت منّتگذارى دور دار،… و خوى عالى را به من عنایت فرما،…و از فخرفروشى محافظتم کن
خدایای من، براى من کینه کینه توزان را به محبّت ….و حسد ستمکاران را به دوستى ….و بدگمانى مردمان شایسته را به اطمینان…. مبدل فرما
آمین یا رب العالمین
وصایای امام زین العابدین علیه السّلام
حضرت امام محمد باقر علیه السلام می فرماید پدرم مرا وصیت فرمود و بدین نحو فرمودکه هیچ گاه مصاحب پنج نفر مشو و با آنها رفاقت و اتحاد مکن که زیان می بینی گفتم فدایت شوم آنها کدام طوایفند؟ فرمود :
اول : مصاحبت فاسق مکن که او تو را به یک لقمه می فروشد و به کمتر از آن که باقی مانده بین دندان ها باشد
دوم : همراه بخیل و لئیم مباش چه او تو را به خذلان می کشاند
سوم : مصاحبت با دروغگو مکن که او مانند سراب است ،دور را برای تو نزدیک می سازد و نزدیک را دور
چهارم : مصاحبت احمق است که می خواهد به تو نفع رساند و از روی نفع ضرر می رساند
پنجم : دوری از قاطع رحم است که آنها در سه موضع از قرآن ملعون شناخته شده اند
و هر کسی از این پنج طایفه پرهیز کند از آفات و عاهات و حوادث دور خواهند ماند. این درس فضیلت و اخلاق است که امام چهارم علیه السلام فرموده برای تکامل روحانی خود از مردم فاسق و احمق و لئیم و بخیل و قاطع رحم پرهیز کنید که منطق مخالفش این است با مردمان بلند همت و با گذشت بنشین و باوقار عالم و با فضیلت سخی و شجاع و کسانی که با ارحام و اقارب که اعضای خانواده هستند رسیدگی کند معاشرت نمایید.
حضرت سجاد علیه السلام در وصیت خود به فرزندش امام محمد باقر علیه السلام فرمودند: ای فرزند ساعت ها عمر تو را می برند ، تا از نعمتی جدای نشوی به نعمت دیگری نمی رسی .
بپرهیز از آرزوهای دراز ، بسا آرزومندان که به آرزوی خود نمی رسند و بسا ثروتمندان که از دارایی خود بهره مند نمی شوند .
پس مرد باید از هر روز و ساعتی در کار رضای خدا از فرصت استفاده کند تا زیان کار و وامانده نباشد و برای آخرت خود ذخیره و توشه تهیه کرده باشد.
سپس فرمود : وصیت می کنم به پرهیزکاری و ترس از خدا ، همانا که از آفریدگار خود بترس و به پاداش او مطمئن باش زیرا خداوند خود را ضامن شمرده است که از ناملایمات و نا خوشی ها نجاتش دهد و به آنچه دوست دارد برساند و از جایی که گمان ندارد به او برساند و روزیش را بی زحمت بدهد.
تو بکوش از آنان نباشی که از گناه دیگران می ترسند ولی از کیفر گناه خویش نمی ترسند.
ممکن نیست خدا را از بهشت فریب داد و به پاداش خدا کسی نمی رسد جز به فرمان برداری و اطاعت .
فرمود :از شوخی و دروغ خواه کوچک یا بزرگ بپرهیز که مردان دروغگو هر که و در هر مکان که باشد کوچک است و اگر دروغ کوچک گفت دروغ بزرگ هم خواهد گفت از آن بپرهیز تا رستگار شوی.
شهادت امام زین العابدین علیه السلام
شیخ صدوق می نویسد ولید بن عبدالملک امام زین العابدین علیه السلام مسموم کرد .
علت وفات آن حضرت را مسمومیت نوشته اند و سبب سم دادن این بود که امام سجاد علیه السلام در گوشه انزوا نشسته بود و به طریقی که در این اوراق دیدیم مردم را در طول 34 سال به علم و فضیلت و تقوا سوق داد و در خلال تعلیمات خود مردم را از بنی امیه و آل مروان متنفر ساخت .
این تنفر عمومی سبب بی اعتنایی مردم عموما به خلفای اموی گردید از طرفی و آن تنفر عمومی از طرف دیگر موجب بیم آل مروان شد که دیگر جرات به تظاهر فسق نمی کردند و از خلق می ترسیدند مبادا بر آنها بشورند و از یک طرف تعهد کرده بودند مزاحم این امام منزوی عابد نشوند و با توطئه سری قرار گذاشتند او را در خفا و پنهانی مسموم کنند.
لذا به دست ولید بن عبدالملک یا هشام بن عبدالملک یا هردو در دوره امارت آنها در مدینه یا خود عبدالملک در عصر خلافت او به دست حاکم مدینه امام چهارم علیه السلام را مسموم ساختند.
زمان و آرامگاه
وفات آن حضرت روز شنبه 12 یا 25 محرم سال 95 هجری بود و مدت عمرش 57 سال که دو سال با جدش و 12 سال با عمویش و 23 سال با پدرش زندگی کرد و پس از پدرش هم قریب 35 سال امامت داشت.
فوائد میر وفات حضرت را در 18 محرم سال 95 دانسته ، زمان حکومت ولید بن عبدالملک بن مروان و قبرش را در گورستان بقیع نوشته (روضه الصفا ص 10 ج 3)
آرامگاه حضرت علی بن الحسین علیه السلام:
آرامگاه حضرت در بقیع است و همه مورخین اتفاق دارند که حضرت سجاد علیه السلام در مدینه رحلت کرد و در بقیع در قبه حضرت عباس عموی جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله مدفون گردید و از قرن دوم صاحب قبه و بارگاه گردید و تا سال 1333 گنبد و بارگاهی و روضه و رواق و ضریح داشته که بسیار مورد توجه هنرمندان بوده و به دست وهابی ها منهدم و ویران گردید.