این که فردی به ائمه توسل کند، حاجت خواهی کند، در نظر برخی فرقه های اسلام شرک نامیده می شود، در این مطلب بررسی شده که آیا توسل به ائمه شرک است
باید دانست معنای «شرکـ» صرفا هر نوع کمک خواستن از غیر خدا نیست؛ بلکه شرک در توسل، به معنای کمک خواستن از فرد یا قدرتی است با اعتقاد به اینکه، آن قدرت، مستقل از خداوند است، یا هم قدرت خداوند است، یا قدرتی درعرض قدرت خداوند است؛ به نوعی که واژه شریک که در عرف نیز به کار می رود درباره آن صدق کند.
اما کمک خواستن از غیر خدا با این اعتقاد که آن قدرت مخلوق خدا بوده و وسیله خداوند در رفع حاجات ماست، مفهوم شرک را محقق نمی سازد.
لذاست که کمک خواستن ها و توسلات انسان ها در طول روز از یکدیگر یا مهمتر از آن توسلات انبیای گذشته که شرح آن در قرآن کریم بارها آمده است، هیچکدام مصداق شرک، نبوده و مشکل ساز نمی شود!
1سلیمان نبی از جن و انس و زمین و زمان در اداره امورش کمک می گرفت.
انبیاء/۷۹ ،۸۱ و ۸۲ ؛ نمل /۱۷ ؛ سبا /۱۲ و ص ۳۶-۳۸)
2فرزندان حضرت یعقوب از پدرشان که نبی الهی بود درخواست کردند که برایشان از خداوند آمرزش بطلبد و ایشان هم پذیرفتند و در حق آنها دعا کردند.
یَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا کُنَّا خَاطِئِینَ. گفتند: «ای پدر! برای گناهان ما آمرزش خواه که ما خطاکار بودیم» قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ. گفت: «به زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می خواهم، که او همانا آمرزنده مهربان است» یوسف ۹۷-۹۸
3 خداوند در سوره نساء خطاب به پیامبرش میفرماید: وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِیمًا. و اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند، پیش تو میآمدند و از خدا آمرزش میخواستند و پیامبر [نیز] برای آنان طلب آمرزش میکرد، قطعاً خدا را توبهپذیرِ مهربان مییافتند. این آیه نشان میدهد که باید برای طلب بخشش از خداوند واسطه و وسیله آبروداری را پیدا کرد تا خداوند به خاطر او حاجات انسان را برآورده سازد.(نساء/۶۴)
در کتب روایی
در کتب روایی شواهد متعددی از «توسل به غیر خدا» در کلام اهل بیت علیهم السلام به چشم می خورد؛ نقل این شواهد، خود، نشان دهنده ی «جواز توسل» از سوی معصومین علیهم السلام می باشد.
نمونه ای از این شواهد، توسل فطرس به امام حسین علیه السلام است که به مناسبت میلاد پر سرور سید الشهداء امام حسین علیه السلام آن را نقل می کنیم:
شعیب میثمى گفت از امام صادق (علیهالسلام) شنیدم میفرمود که چون حسین بن على(علیه السلام) متولد شد، خدا جبرئیل را با هزار فرشته دستور داد فرود آیند و رسول خدا(صلیالله علیه و آله) را از طرف او تهنیت گویند. جبرئیل فرود آمد و به جزیرهاى در دریا گذشت که فرشتهاى به نام فطرس از حاملان عرش که خداوند پر او را شکسته بود و در آن جزیره انداخته بود مکان داشت و هفتصد سال در آنجا خدا را عبادت کرده بود تا اینکه حسین بن على(علیه السلام) متولد شد.
آن فرشته به جبرئیل گفت کجا میروى؟ گفت خدا به محمد (صلی الله علیه و آله) نعمتى داده و مى روم از از طرف خدا و خود مبارک باد گویم. گفت مرا با خود ببر شاید محمد برایم دعا کند. او را با خود برد و چون به تهنیت پرداخت گزارش او را به عرض رساند. پیامبر(صلی الله علیه و آله) به آن فرشته فرمود خود را به این مولود بمال و به مقام خود برگرد.
گفت فطرس خود را به حسین مالید و بالا رفت و گفت یا رسولاللّه اما امت تو حتماً او را در آینده خواهند کشت و بر من عوضى دارد که هر کس زیارتش کند، به او برسانم و هر کس سلامش دهد به او برسانم و هر کس طلب رحمت برایش کند، دعایش را به او برسانم و اوج گرفت.
(امالی صدوق، ص۱۳۷)
شاعر چه زیبا سروده است:
جبریل هم در قرب عرشی اش نبرده است
حظّی که بال فطرس از بام شما برد
ما جای خود دارد، سلیمان ها گدات اند
هر که رسید از سفره ات آب و غذا برد
دارم خجالت می کشم از خواهش کم
الطاف تو چه آبرویی از گدا برد!
آدم توسل کرد و ما را توبه دادند
پس آدمیت بود که نام تو را برد
(شعر از وب سایت روضه)
ثواب های باور نکردنی
مفاتیح را باز می کنم؛ سخنان رسول خدا صلی الله علیه وآله در آخرین جمعه ماه شعبان نظرم را جلب می کند…
«ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سمت شما رو کرده است…»
هر چه پیشتر می روم، بیشتر مبهوت می شوم که این «رمضان المبارک» چیست؟ چطور اعمال اندک ما در این ماه، در پیشگاه خداوند ارزشمند می شود و چنین اجر و ثوابی پیدا می کند؟!
نفس ها در این ماه تسبیح است وخوابیدن ،عبادت!
سجده ى طولانى نماز دراین ماه،بار گناهان را سبک مى کند.
این مژده الهى است به بندگان نماز گزار وسجده کننده اش:
قسم به عزت وجلالم،نمازگزار وسجده کننده اى در این ماه ،از آتش جهنم نترسد.
کسى که در ماه رمضان ،یک آیه از قرآن بخواند، پاداش کسى رادارد که در ماه هاى دیگر ختم قرآن کرده باشد.
افطار واطعام حتى اگر نصف دانه خرمایى باشد، ثواب آزاد کردن بنده وآمرزش گناهان گذشته را دارد.
هرکس در ماه رمضان نماز واجبى را ادا کند،خدا به او ثواب هفتاد نماز واجب را که در ماه هاى به جا آورده شود،عطا مى کند.
کسى که در ماه رمضان ،یک آیه از قرآن بخواند،پاداش کسى رادارد که در ماه هاى دیگر ختم قرآن کرده باشد.”
متعجب می شوم از اینهمه پاداش برای کارهایی به ظاهر کوچک، یادم به کربلا می رود…حال این روایت را بهتر می فهمم.
روایتی از امام رضا علیه السلام خطاب به پسر شبیب …
” اى پسر شَبیب ! پدرم، از پدرش، از جدّش [امام باقر علیه السلام ] برایم نقل کرد که وقتى جدّم حسین ـ که درودهاى خدا بر او باد ـ کشته شد، آسمان ، خون گریست و خاک، سرخ شد.
اى پسر شَبیب ! اگر براى حسین علیه السلام ، چنان گریه کنى که اشک هایت بر گونه ات جارى شوند، خداوند ، همه گناهانت را از کوچک و بزرگ، و کم و زیاد ، مى آمرزد» .
اى پسر شَبیب ! اگر خوش حال مى شوى که خداى عزوجل را ملاقات کنى و گناهى نداشته باشى، حسین علیه السلام را زیارت کن.
باز این سؤالات تکرار می شد؛ چگونه خدا به اعمال ناچیزمان در راه امام حسین علیه السلام اینگونه ثواب اعطا می کند؟!
آنچه مسلّم است:
عقل بشر، راهی به درک و تحلیل چگونگی آمرزش گناهان و اعطای این اجر و ثواب ها ندارد؛
لذا راه تسلیم در برابر کلام خدا و حجت های او را در پیش می گیرد؛ نه انکار!
منبع خطبه پیامبر(صلیالله علیه و آله) در استقبال از ماه مبارک رمضان: مفاتیح الجنان به نقل از امالى شیخ صدوق(ره)،-۵۴١-١۴٩
منبع روایت امام رضا علیه السلام: بحارالأنوار ج ۴۴ص ۲۸۵-عیون أخبارالرضا(علیه السلام)، ج۱ص ۲۹۹»