قرآن کریم بیش از ۸۰ بار آفرینش و نظم و تدبیر حاکم بر زمین را مورد توجه قرار داده است
و پیروان خود را به تفکر در شگفتیهای زمین به عنوان یکی از راههای خداشناسی دعوت کرده است .از دیدگاه قرآن کریم نشانه های الهی در زمین چنان گسترده و دقیق است که هر جویای حقیقتی را به یقین میرساند:
وَ فِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِلْمُوقِنِين.
و در زمین آیاتی برای طالبان یقین است.
امام صادق علیه السلام بخشی از این آیات را برای "مفضل" چنین تبیین فرمود:
فکر کن در خصوصیات آفرینش این زمین که به گونه ای محکم و استوار قرار داده شده که محل استقرار اشیاء باشد و مردم بتوانند در احتیاجاتشان بر آن کوشش کنند و هنگام آرامش و استراحت بر روی زمین بنشینند و یا به خواب روند.
اما همین زمین با همۀ عظمتش و با میلیاردها نفر انسانهای ساکن در آن و تعداد بیشماری از حیوانات و درختان و گیاهان ..... به فرموده خداوند در قرآن کریم همچون گهواره ای قرار داده شده که به همه کسانی که بر روی آن زندگی می کنند آرامش عطا میکند.
می دانیم که زمین یکی از کرات منظومه شمسی است و میان زمین با خورشید و دیگر کرات آن به گونه ای ارتباط برقرار شده که امکان زندگی را در این کره خاکی فراهم کرده است خداوند متعال ضمن اشاره به جنبه های گوناگون این ارتباط تنگاتنگ به عنوان نشانه هایی از آفرینش حکیمانه خود، عقل ها را مورد خطاب قرار داده و با تذکراتی آدمی را به تفکر وا میدارد تا در پی آن، او را وادار به پذیرش وجود آفریدگار نماید:
﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ وَ السَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّماءِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ).
بی گمان در آفرینش آسمانها و زمین و در پی یکدیگر آمدن شب و روز و کشتی هایی که در دریا روانند با فایده ای که برای مردم دارند و آن آبی که خداوند از آسمان فرو فرستاده و با آن زمین را پس از مردنش زنده گردانید، و هر گونه جنبنده ای را در آن پراکنده کرده است و نیز در گردش بادها به هر سو] و ابری که میان آسمان و زمین تسخیر شده است، برای هر گروهی که خرد ورزند، بی شک نشانه هایی (گویا) وجود دارد.
وَ مِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَري.
از نشانه های او شب و روز و خورشید و ماه است.
هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ).
او کسی است که خورشید را روشنایی ماه را نور قرار داد و برای آن منزلگاههایی مقدر کرد تا عدد سالها و حساب کارها) را بدانید، خداوند این را جز به حق نیافریده او آیات خود را برای گروهی که اهل دانشند شرح میدهد.
از نگاه قرآن کریم خورشید و ماه دو دلیل روشن بر خالق حکیم و توانای جهان آفرینش اند. در این کتاب آسمانی هفده بار به بیانهای مختلف خردمندان را به تأمل در این دو پدیده شگفت جهان آفرینش دعوت کرده است. نكته قابل تأمل در آفرینش خورشید و ماه این است که خورشید با حجمی معادل یک میلیون و ۳۹۱ هزار برابر حجم کره زمین و ماه با حجمی معادل یک چهل و نهم حجم کره زمین که در برابر فرمان آفریدگار جهان ساجد و خاضعاند، در نظام آفرینش مسخّر انسان و در خدمت زندگی او هستند. این نکته در قرآن کریم مکرر مورد تأکید قرار دارد
وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ).
و خورشید و ماه را که همواره روانند و شب وروز را مسخرتان کرد
وجود حیات در کره ،زمین پیوندی ناگسستنی با نور خورشید دارد. بنابراین آفرینش خورشید و قرار دادن آن برای بهره مندی انسان در حقیقت، مقدمه آفرینش انسان و تداوم زندگی اوست روزی که خورشید خاموش شود، تاریکی و
سرمای مرگبار همه جای زمین را فرا خواهد گرفت نه نسیمی خواهد ،وزید نه ابری بر می آید و نه برف و بارانی فرو میریزد چشمهها خشک خواهند شد، نهرها و آبشارها از حرکت باز می ایستند گیاهی نمیروید چیزی برای تغذیه وجود نخواهد داشت توده های عظیم یخ زمین را فرا خواهند گرفت و سرانجام، چراغ زندگی خاموش خواهد شد.
آنچه نظام جهان و حیات انسان را سامانی این چنین بخشیده است، نظم و ترتیب خاص ،خورشید زمین و ماه است قرآن کریم بیانگر این واقعیت است که خورشید و ماه هر کدام در مسیری خاص طی منازل میکنند و بر یک نظام معین
در حرکتند:
وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٌّ لَهَا ذَالِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ.
و خورشید نیز برای آنان نشانه ای از قدرت ماست که همواره به سوی قرارگاهش حرکت می.کند این اندازه گیری توانای شکست ناپذیر و داناست و برای ماه منزلهایی قرار دادیم تا اینکه به صورت شاخه کهنه هلالی شکل و زرد رنگ خرما برگردد و باز به تدریج بدر کامل شود نه برای خورشید این توان هست که
به ماه برسد و نه شب از روز پیشی میگیرد و هر کدام در مداری شناورند .
بر این اساس هر چند خورشید مرکز منظومه شمسی و زمین بر گرد آن در حرکت است اما خورشید نیز ساکن نیست و دارای حرکات وضعی به سوی شمال و به دور مرکز کهکشان است همچنین ماه دارای حرکات انتقالی و وضعی به دور خورشید و همراه با کاروان منظومه شمسی است.
